“Had jij iets met Cruijff”, vroeg mijn collega donderdagmiddag aan mij. Jazeker had en heb ik dat, de spelers van het Nederlands elftal van 1974, waren jeugdhelden en dan vooral Cruijff. Bijzonder aan Johan Cruijff was ook zijn duidelijke visie op het belang en de kracht van goed opleiden. Vanochtend las ik in de Volkskrant over de trainingen van Barcelona en de jeugdopleidingen. De teams van Barcelona worden al 25 jaar getraind volgens de beginselen die Cruijff instelde. “In alle categorieën, in het bijzonder bij de jeugdopleiding gaan ze uit van hetzelfde idee, hetzelfde concept, ze stellen zich op volgens hetzelfde speelschema, ze trainen volgens een methodologische eenheid, ontwikkelen dezelfde speelstijl”. Bij Ajax doen ze het ook, ook daar is een goede jeugdopleiding hoewel daar, als ik het nieuws volg, de twijfel over de juiste richting en het doel heeft toegeslagen. En dat werkt dus niet.
Daar kunnen we wat van leren voor de ontwikkeling en uitvoering van opleidingen. Zeker in deze tijd waarin in het hoger onderwijs wordt geëxperimenteerd met flexibel opleiden en maatwerk. Flexibiliteit en maatwerk is belangrijk maar een duidelijke basis van kennis en vaardigheden en concrete, duidelijke leerdoelen zijn net zo belangrijk. In het onderwijs gaat het altijd om evenwicht. Keuzevrijheid en autonomie moeten in evenwicht worden gehouden met duidelijke wegwijzers naar concrete doelen. In ons werk met docenten merken wij dat het lastig is om de wegwijzers en de doelen neer te zetten en te formuleren. De vraag wat de concrete leeruitkomsten moeten zijn en hoe vervolgens deze uitkomsten beoordeeld moeten worden (wanneer is het goed?) zorgt voor veel discussie tussen docenten. Een belangrijke discussie om te voeren anders blijft de twijfel en dat is slecht voor het resultaat.
Cruijff’s boodschap voor opleiden is duidelijk: zaai geen twijfel. Werk met een duidelijk concept, idee en doelen. En hou daaraan vast.